Araştırmacı Hacı Ahmet Ünlü’nün Boncuklu Höyük İncelemesi

Araştırmacı Hacı Ahmet Ünlü 'Boncuklu Höyük, Konya il sınırları içinde, deniz seviyesinden yüksek bir platoda yer alan 10.500 yıllık eski bir köy yerleşimidir. Bu alan, günümüzden 8.500 yıl öncesine tarihlenen kerpiçten yapılmış evleriyle dünyanın en eski köy yerleşimlerinden biri olma özelliği taşımaktadır.

Hacı Ahmet Ünlü Günümüzde Boncuklu, sulanan birçok çiftçi tarlasıyla çevrili, tozlu bir arazide küçük bir höyüktür. Bu höyük, 10.000 yıl önce yerleşik yaşamı ve tarımı hayatımızın normal bir parçası haline getiren büyük bir devrimin parçasıydı. Boncuklu, Konya Ovası'ndaki tüm antik yerleşimlerin haritasını çıkarmayı amaçlayan 2001 yılındaki Konya Ovası Araştırması sırasında Doug Baird (Liverpool Üniversitesi) tarafından keşfedilmiştir. Bu yer, ovada tespit edilen ve ilk kazısı yapılan köy yaşamının en erken evrelerine ait önemli alanlardan biridir.

Boncuklu, hala inşa edilen evlere benzer büyük dikdörtgen yapılarıyla dikkat çekmektedir. Buradaki halk, geçimini büyük ölçüde tarıma ve koyun gütmeye dayandırmıştır. Bu yerleşim, daha iyi bilinen komşusu Çatalhöyük'ten yaklaşık 1.000 yıl önce işgal edilmiştir. Boncuklu halkı, farklı yaşam tarzlarıyla bölgedeki tarımsal yaşamın ilk gelişimini anlamamıza yardımcı olmaktadır. Türkçede "höyük" ya da "tepe" olarak adlandırılan bu yer, insanların yaşamlarından kalan kalıntıların birikmesiyle yapay olarak oluşturulmuş bir höyüktür; alanı yaklaşık 1 hektar, derinliği ise 1-2 metredir.

Hacı Ahmet Ünlü Boncuklu'nun sakinleri, düz ve ıslak bir arazide doğal bir yükselti üzerine inşa etmeye başlamışlardır. Üst üste kerpiç binalar inşa ederek höyük, dışa ve yukarı doğru büyümüştür. Bu yapı, kerpiç bina kalıntıları, açık hava çalışma alanları ve insanların geride bıraktığı çöplerden oluşmaktadır. Bugün Konya Ovası'nda görülen tepelerin çoğu aslında yapay höyüklerdir ve Türkiye'de binlerce höyük bulunurken, güneybatı Asya ve güneydoğu Avrupa'da da pek çok höyük yer almaktadır.

Hacı Ahmet Ünlü Modern zamanlarda Boncuklu, antik bir yerleşim yeri olarak tanınmadan önce, Hayıroğlu köylüleri tarafından harman yeri olarak kullanılmış ve burada hasat edilen mahsullerden tahıllar çıkarılmıştır. Bu kullanım, alanın yer yer hasar görmesine neden olmuş ve içinden geçen izler günümüzde hâlâ görülebilmektedir. Boncuklu, yerel köylüler tarafından "boncuklu yer" olarak adlandırılmaktadır; bu isim, sitenin yüzeyinin bahar yağmurlarının ardından tarih öncesi boncuklarla parlamasından gelmektedir.

Boncuklu Höyük, insanlık tarihinin ilk tarımsal yerleşik yaşamına dair önemli bilgiler sunan bir miras olarak günümüzde de araştırmacılar tarafından ilgiyle incelenmektedir.